Mùa ban vui hội Hết Chá Mộc Châu

Tháng Ba, vào mùa hoa ban rực sáng núi rừng, người dân bản Áng lại tưng bừng tổ chức “Lễ hội Hết Chá”.

Vùng đất thấp, cái chậu khổng lồ… là một cách gọi khác của bản Áng, xã Đông Sang (Mộc Châu) – Nơi đây được thiên nhiên ban tặng sơn thủy hữu tình với những đồi thông bạt ngàn gió và hồ nước xanh trong, khí hậu trong lành, mát mẻ. Bản Áng đã trở thành khu nghỉ mát và du lịch sinh thái thơ mộng. Mảnh đất nơi đây giàu truyền thống, con người hiền hòa hiếu khách, với nhiều nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc Thái.

Lễ hội Hết Chá hình thức sinh hoạt văn hóa tâm linh sâu sắc của công đồng dân tộc Thái ở Sơn La.

Lễ hội Hết Chá, là hình thức sinh hoạt văn hóa tâm linh sâu sắc, là lễ hội đoàn kết cộng đồng, cùng giúp nhau vượt qua những khó khăn trong cuộc sống. Cũng là dịp để người dân tạ ơn đất trời, tạ ơn đấng sinh thành, giáo dưỡng, cầu chúc cho vạn vật hòa hợp, sinh sôi nảy nở, cuộc sống yên vui, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt bội thu, mọi người ấm no hành phúc. Lễ hội còn thể hiện ý thức gắn kết cộng đồng dân tộc Thái, cùng nhau bước vào mùa vụ mới. Cũng từ Lễ hội Hết Chá, đã có rất nhiều đôi trai gái bén duyên, rồi nên nghĩa vợ chồng.

Các hoạt động vui múa hát được tưng bừng tổ chức.

Lễ hội Hết Chá thể hiện tinh thần đoàn kết cộng đồng làng bản trước mùa xuân sang, mùa của vạn vật cỏ cây đâm chồi nảy lộc, mùa của sức sống mãnh liệt tình yêu đôi lứa.

 Lễ hội cũng là dịp để các con nuôi tỏ lòng thành kính với người thầy chữa bệnh cho mình, mang đậm tính nhân văn sâu sắc, thể hiện tình cảm giữa con người với con người ví như câu “Được ăn đừng quên đũa. Được ở đừng quên ơn” không nên quên ơn người đã giúp đỡ mình trong lúc hoạn nạn, ốm đau.

Huyền thoại Lễ hội:

Đối với nhiều người có lẽ cái tên “Lễ hội Hết Chá” còn khá xa lạ. Nhưng khi đến với bản Áng, tôi đã được người dân nơi đây kể cho nghe câu chuyện về nguồn gốc của “Lễ hội Hết 

Chá”.

Nhiều nét văn hóa đặc sắc được diễn ra trong ngày hội Hết Chá.

Chuyện rằng, xưa kia, người Thái rất nghèo, không có tiền mua thuốc chữa bệnh, thường đến nhờ thầy mo. Thầy mo dùng mẹo và nhờ thần linh nên đã chữa được bệnh cho dân làng. Mang ơn thầy mo, nhiều người xin được làm con nuôi của ông. Và rồi, cứ mỗi dịp cuối năm (vào 29, 30 Tết), con cháu lại đến tạ ơn thầy mo, nhưng thời điểm đó đang bận rộn cho tết nên thầy mo ấn định lễ tạ ơn sẽ tổ chức vào tháng 3 hàng năm… Lễ hội Hết Chá từ đó mà thành.

Thầy mo làm lễ cúng trong ngày hội Hết Chá.

Thông qua Lễ hội Hết Chá Mộc Châu, thầy mo truyền những thông điệp của các vị thần linh tới mọi người. Đây là hình thức sinh hoạt văn hóa tâm linh sâu sắc, là lễ hội đoàn kết cộng đồng, cùng giúp nhau vượt qua những khó khăn trong cuộc sống. Cũng là dịp để người dân tạ ơn đất trời, tạ ơn đấng sinh thành, giáo dưỡng, cầu chúc cho vạn vật hòa hợp, sinh sôi nảy nở, cuộc sống yên vui, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt bội thu, mọi người ấm no hạnh phúc. Lễ hội còn thể hiện ý thức gắn kết cộng đồng dân tộc Thái, cùng nhau bước vào mùa vụ mới.

Lễ hội là dịp để người dân tạ ơn đất trời và công sinh thành giáo dưỡng của cha mẹ, cầu cho mưa thuận gió hòa…

Những hoạt động trong Lễ hội đã khơi dậy cuộc sống bình dị với thiên nhiên hoang dã được thể hiện trên cây nêu, với hoa ban, hoa mận, hình con thú, con chim, ve sầu, ong bướm, chiêng trống… đủ mầu sắc, tượng trưng cho sự sống, mùa Xuân. Trong phần hội còn diễn ra những hoạt động vui chơi giải trí vui nhộn ở nhiều khu vực, thi: xòe dân tộc Thái, món ăn dân tộc, đi cầu kiều, đi cà kheo…

Lễ hội “Hết Chá” cho thấy người Thái ở Tây Bắc có những nét sinh hoạt văn hóa tâm linh, tín ngưỡng sâu sắc, và ý thức gắn kết cộng đồng cùng sát cánh bên nhau để tự tin bước vào mùa vụ mới; cũng là dịp để người dân tạ ơn đất trời và công sinh thành giáo dưỡng của cha mẹ, cầu cho mưa thuận gió hòa để cuộc sống an lành, yên vui. Các bạn có thể tham gia tour du lịch hay tự tổ chức du lịch bụi lên những vùng cao Tây Bắc để khám phá những nét văn hóa độc đáo của con người nơi đây.

Quỳnh Thơ

(Tổng hợp)